Πλατεία Βάθης*

Στο παιχνίδι του αυτοπροσδιορισμού του κοινωνικού στάτους, ως φοιτήτρια εκτός Αθηνών, (αλλά και τώρα ακόμα καμιά φορά), αν δήλωνα ότι μένω στην Πλατεία Βάθης χωρίς να ξέρει ο συνομιλητής που βρίσκεται, έλεγα επεξηγηματικά «ε... να... κάτω, εκεί, δίπλα απ’τα Εξάρχεια». Καμιά φορά αντικαθιστούσα τα Εξάρχεια με το «κάτω απ'το Κολωνάκι». 

Οι πιο ψαγμένοι ξέρουν το τραγούδι «Έλα να μάθεις στην Πλατεία Βάθης, έλα να μάθεις, τι ζωή περνώ» της Μπέλλου και με ρωτούν με πανικό «μα πώς ζεις εκεί;». Οι δε ταξιτζήδες αναρωτιούνται «γιατί δεν φύγατε ποτέ;». Οι υποψιασμένοι με  κοιτούν με οίκτο, οι πιο πονεμένοι με αγωνία στο πρόσωπο, αυτήν που είναι σα να αναβιώνουν για κλάσματα δευτερολέπτου κακές αναμνήσεις.

Γεωγραφικά, η πλατεία Βάθη εκτείνεται στο τετράγωνο Μάγερ – Στουρνάρη – Αριστοτέλους - Φαβιέρου, με επίκεντρο τα δύο όμορφα πλατάνια στις συμβολές Μάρνη - Λιοσίων- Αχαρνών. Περιλαμβάνει αμέτρητα εκθαμβωτικά νεοκλασικά κτήρια όπως το αναστηλωμένο «Βίλλα Τράιμπερ», το παντελώς εγκαταλελειμμένο Hotel San Rival στις γωνίες Λιοσίων – K. Παλαιολόγου, ακριβώς απέναντι από τα γραφεία του Δήμου Αθηναίων, το Ξενοδοχείο Λωζάννη που λειτουργεί ως hostel, καθώς και το μνημειακό Εθνικό Θέατρο, γνωστό και ως κτήριο Τσίλλερ στα όριά της γειτονιάς μας με την Ομόνοια.

Να ξεκαθαρίσουμε τα περί τοπωνυμίου: Επίσημα, ονομάζεται Πλατεία Ανεξαρτησίας - όνομα τραγικά ειρωνικό, αλλά αυτό θα το δούμε παρακάτω. Έχει, όμως, επικρατήσει να λέγεται Βάθης, από κάποιον Κύριο Βάθη, δηλαδή η Πλατεία κάποιου ευεργέτη ονόματι Βάθης, αλλά, την καθομιλουμένη το κλείνουμε ο Βάθης, η Πλατεία του Βάθης για χάριν ουσίας. Μια έρευνα στο ίντερνετ και στη γειτονιά, δεν επιβεβαίωσε τον αστικό μύθο του εθνικού ευεργέτη, κυρίου Βάθη, αλλά ξετρύπωσε  αστικά ευφυολογήματα γύρω από το όνομα, όπως αυτό: Δεν θα μάθεις, αν δεν αράξεις στην Πλατεία Βάθης.  Άλλες εκδοχές για την ετυμολογία της λέξης λένε για κάποιον Αρβανίτη ή τσιφλικά με αυτό το όνομα. Σύμφωνα κάποιον Μίμη Αμίμητο, μη-μέλος, όπως διαβάζω σε κάποιο φόρουμ: «Βάθεια ονομαζόταν στα τέλη του 19ου αιώνα, όπως την περιγράφουν οι λογοτέχνες της εποχής. Υπάρχουν πολλά χωριά στην Ελλάδα με το όνομα Βάθεια. Η συγκεκριμένη έγινε Βάθη, και η πλατεία της Πλατεία της Βάθης. Σήμαινε ένα βαθούλωμα, στο οποίο μαζεύονταν και λίμναζαν τα νερά του χειμάρρου Κυκλοβόρου, που κατέβαινε από το Πολύγωνο (σημερινή οδός Μάρνη και η συνέχειά της, οδός Καρόλου).» *Επομένως Πλατεία ΒάθηΣ.

Ως προς τον πληθυσμό, στην περιοχή της Πλατείας Βάθης, ως βαθούλωμα εν γένει, λιμνάζει μια ιδιαίτερη από-γκετοποιημένη μικρή κοινωνία. Εν αρχή ην οι γνωστοί ναρκομανείς, οι πουτάνες – a.k.a. στην γλώσσα των αστυνομικών, τα πρεζοπούτανα- και οι έμποροι. Οι γυναίκες, ως γνωστόν, κινούν την πρέζα μέσω της βίζιτας και γι’ αυτό, θα τολμούσαμε να πούμε πως η θέση της γυναίκας  στην Πλατεία Βάθη είναι εξέχουσας οικονομικής σημασίας. Ο νόμος έχει φροντίσει και αν αυτός που πιαστεί είναι ο ίδιος χρήστης, αντιμετωπίζεται ελαφρότερα απ’ ότι αν ήταν 'καθαρός'. Επομένως γίνονται οι ίδιες χρήστες ουσιών για να αντιμετωπίζονται στις συλλήψεις ως χρήστες και όχι ως έμποροι. Το ποιες είναι αυτές οι γυναίκες, γνωρίζουμε όλοι, τις είδαμε στο εκπαιδευτικό για το κοινό ντελίριο της δημοσιοποίησης φωτογραφιών οροθετικών ιερόδουλων – τότε που περάσαμε το σημείο καμπής της διαδρομής μας προς τον δρόμο για την άβυσσο του μίσους. 

Αυτό ήταν από παλιά η Πλατεία Βάθης, αλλά εδώ και δύο δεκαετίες η γειτονιά εμπλουτίστηκε από το κύμα οικονομικών μεταναστών του πρώην Ανατολικού μπλοκ: Αλβανοί, Ρουμάνοι, Βούλγαροι. Οι Έλληνες ιδιοκτήτες εγκατέλειψαν τα διαμερίσματά τους και τα νοίκιασαν σε μειονότητες στα μέσα του ’90. Από το 2005 πια μπορούμε να λέμε ότι είμαστε οι τελευταίοι hard core μοϊκανοί που κατέχουμε την τέχνη του να ζεις με εξωτικής ομορφιάς γείτονες. Διότι, από τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων, η γειτονιά μας φιλοξενεί και πιο μακρινές πολιτιστικά μειονότητες, δηλαδή –κυρίως- Πακιστανούς, Μπαγκλαντεσιανούς, Σουδανούς, Νιγηριανούς και Σύριους. Το τελευταίο κύμα  ατύχησε, μιας και δεν πέτυχαν το οικοδομικό ψευτο-μπουμ του 1990-2005. Ζουν πιο ταπεινά: όλοι μαζί σε διαμερίσματα 40 τετραγωνικών – στρώματα στοιβαγμένα στα μπαλκόνια, χύτρες σε γκάζι για να ετοιμάζουν βραδινό για 20 διανυκτερεύοντες και αν τολμήσει να πει κάποιος-κάτι, ότι, για παράδειγμα, αυτό παραβιάζει το καταστατικό της πολυκατοικίας, κατηγορείται ως ρατσιστής.

Η οικονομική δραστηριότητα της μικρής μας γειτονιάς, εκτός από το παραδοσιακό εμπόριο λευκής σαρκός και λευκής σκόνης και λοιπών πολύχρωμων ουσιών, περιλαμβάνει μικροκλοπές τσαντών και χρυσών περιλαίμιων και διαρρήξεις αυτοκινήτων και σπιτιών. Οι πιο ηθικοί κάτοικοι κάνουν δουλειές πιο αποδεκτές κοινωνικά, είναι καθαρίστριες, σερβιτόρες, κλπ, ή δηλώνουν άνεργοι. 

Όμως, από το καλοκαίρι του 2012 μια αλλαγή έχει συντελεστεί που μας έχει αφήσει άναυδους στη γειτονιά. Εξαφανίστηκαν οι πιο εξωτικοί μας γείτονες. Εξαφανίστηκε και ο homeboy με τα μπλινγκ μπλινκ  που είχε κάνει πιάτσα την γωνία κάτω απ’το σπίτι μου και έδινε χειραψίες γεμάτες «νόημα» σε φίλους και γνωστούς. Η ταρίφα της βίζιτας έπεσε στα 20 ευρώ - προχτές ένα γεροντάκι έλεγε σε μια υποψήφια καλλονή «10 ευρώ έχω όλα κι όλα». Ο συνδυασμός των επιχειρήσεων εκκαθάρισης του βρωμερού κέντρου και της μειωμένης αγοραστικής δυνατότητας, σταμάτησε την ενεργειακή ροή της Πλατείας Βάθη που, διαφορετικά, θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε κλασάτο υπερ-γκέτο. Αυτό το «τίποτα στην ύλη δεν χάνεται» διαψεύδεται πανηγυρικά. Που πήγαν οι εξωτικοί μου γείτονες; Που πήγε ο αείμνηστος homeboy που μου είπε μια μέρα “I love you”, του απάντησα “are you trying to steal my bicycle” και μου απάντησε “no, it’s too cheap”; Που πήγε η αγοραστική δύναμη του καημένου συνταξιούχου που κάνει παζάρια για 10 ευρώ το πήδημα;

Το μόνο που θυμίζει τις έριδες στην πολυκατοικία μας τώρα είναι ένα σύνθημα στο ασανσέρ «ευτυχισμένος ο κενούριος χρόνος», από κάτω «μάθε πρώτα ορθογραφία» και πιο κάτω « άσε ρε φλώρε μικροαστικό σκουλήκι». Επεξηγώ πώς φαντάζομαι τους συγγραφείς: ο πρώτος είναι παιδάκι που είπε τα κάλαντα την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Ο δεύτερος είναι η καλλιεργημένη διαχειρίστρια, ο τρίτος είναι ο ανάρχας ο brother μου.

Το παραδέχομαι, χαίρομαι που κλείνω τώρα τρίμηνο χωρίς κάποιος να με χουφτώσει-ακολουθήσει-τραβήξει τη τσάντα κάτω απ’το σπίτι μου, αλλά... ΠΟΥ ΠΗΓΑΝ; Έχασε την ανθρωπιά της η Πλατεία Βάθη, δεν φιλοξενεί πια στα λιμνάζοντα νερά της του κόσμου τους κατατρεγμένους και αισθάνομαι υπεύθυνη για τις σκέψεις που έκανα πριν τις εκκαθαρίσεις της Ομάδας Δίας και κάποιων άλλων ..ομάδων. Ήμουν ένα μικροαστικό σκουλήκι της Πλατείας Βάθη;